Handopfok van pasgeboren vogels
Handopfok van jonge vogels doe je alleen als het niet anders kan: wanneer beide vogelouders sterven of hun jongen verstoten en er geen adoptieouders beschikbaar zijn. Scheid vogeljongen nooit voortijdig van hun ouders om ze tam te maken.
Handopfok van ouderloze jonge vogels
Sommige pasgeboren vogels hebben geen geluk. Hun ouders verstoten ze of sterven om een of andere reden. Breng de zorg voor deze kleine vogels - indien mogelijk - onder bij een ander vogelkoppeltje dat net zelf een nestje jonge vogels heeft. Als dat niet tot de mogelijkheden behoort, zit er niets anders op dan ze met de hand groot te brengen.
Wat heb je nodig voor handopfok?
Zorg dat je voor een noodgeval altijd een bakje handopfokvoer op voorraad hebt.
Benodigdheden voor de handopfok van vogels zijn:
- handopfokvoer
- spuitje (zonder naald)
- propere voerbakjes
- warmtelamp en/of kruiken om de jongen warm te houden
- mand of plastic bak met bodembedekking, als nest voor de eerste twee tot drie weken
- digitale weegschaal voor het wegen van de jongen
- digitale thermometer voor het meten van de temperatuur van het nest en de pap
Handopfok heeft het meeste kans van slagen als de vogeltjes ten minste twee weken oud zijn. Jonger dan twee weken zijn ze erg klein en fragiel en moet je ze heel voorzichtig behandelen om ze niet te beschadigen tijdens de verzorging.
Jonge vogels met spuitje voeren
Als de pap klaar is, trek je die in het spuitje en pers je de lucht eruit. Neem het vogeltje in je hand en hou zijn kopje voorzichtig tussen duim en wijsvinger. Duw het spuitje in de snavel en spuit voorzichtig de pap erin. Spuit niet te hard en niet te veel. Anders kan het jong stikken. Voed het vogeltje totdat zijn krop zichtbaar goed is gevuld. Let op: knijp niet in de krop om te voelen of hij vol is. Anders stuw je de voeding misschien omhoog. Als de krop vol is, dan zie je dat vanaf de buitenkant door een lichte, geelachtige verdikking van de hals.
Maak het vies geworden kopje en de ogen na het voeden proper met een zacht doekje met lauw water.
Nood aan warmte
Nu de moedervogel er niet meer is om haar jongen warm te houden, moet een warmtelamp deze taak overnemen. Verwarm de pasgeboren vogels totdat ze hun lichaamstemperatuur zelf kunnen reguleren. Bouw de warmte dan langzaam af. Jonge parkietjes hebben bijvoorbeeld op dag één nood aan een temperatuur van 35 tot 37 graden Celsius. Daarna bouw je in drie weken af naar 26 tot 28 graden. Na vier weken heeft een parkietje al zijn veren en is kamertemperatuur voldoende.
Let op de reactie van een jonge vogel onder de warmtelamp. Als je ziet dat hij eronder vandaan kruipt, dan staat de warmtelamp te heet. Als hij trager wordt en kouder aanvoelt dan eerst, dan staat de lamp waarschijnlijk te koud of hangt hij te hoog.
Voeden als de krop leeg is
De tijd tussen de voedingen hangt af van het jong, de vogelsoort en de leeftijd. In het begin moet je waarschijnlijk iedere drie uur voeden. Het belangrijkste is dat de krop vóór het voeden goed leeg is om kropverzuring te voorkomen. Kropverzuring is de hoofdoorzaak van sterfte tijdens de handopfok. Het probleem ontstaat als je nieuwe voeding toedient wanneer de krop nog niet volledig leeg is. De restvoeding gaat gisten en de schimmel Candida krijgt de kans het slijmvlies aan de binnenkant van de krop aan te tasten. Daardoor ontstaan witte plakkaten van afgestorven slijmvlies, die het alsmaar moeilijker maken om de krop leeg te maken. Slechte hygiëne tijdens het voorbereiden van de pap is ook een bron van infectie. Maak de gebruikte spullen - zoals het bakje en spuitje – na gebruik grondig proper.
Als het jong wat ouder wordt, is vasthouden vaak niet meer nodig. De vogel zit voor je op tafel en spert automatisch zijn bekje open wanneer je met een pincet op tafel tikt. Dat is voor de jonge vogel ongeveer hetzelfde geluid als wanneer een van de ouders op het nest tikt met de snavel voor het voeren.
Pap voorbereiden
Om de jonge vogels te voeden, gebruik je een spuitje zonder naald. Daarmee voer je ze specifieke voeding voor handopfok. De vloeistof moet goed uit het spuitje komen. Te dikke pap komt er niet uit en te dunne pap kan per ongeluk te hard in het bekje aankomen.
Bereid de pap met de exacte hoeveelheid water die op de verpakking staat aangegeven. Gebruik gekookt water. Daarna moet het geheel afkoelen tot zo’n 38 °Cvoordat je het aan het jong voert.
Let op: te hete pap kan inwendige brandwonden veroorzaken. Te koude pap wil het jong vaak niet eten.
Aandachtspunten bij handopfok
Handopfok is een serieuze aangelegenheid en is alleen een optie als het echt niet anders kan. Sommige kwekers halen jonge vogels na twee weken bij hun ouders weg om ze handtam te maken. Dat is niet nodig. Een vogel wordt ook handtam terwijl zijn ouders hem verzorgen. Voor sommige vogelsoorten is de periode waarin je ze niet van hun ouders mag scheiden wettelijk vastgelegd.
Als je zelf jongen met de hand wil voeden, laat je dan goed informeren. Zoek contact met een ervaren kweker die je laat zien hoe je jonge vogels hanteert zonder ze te beschadigen.
Aandachtspunten:
- Hygiëne. Zorg altijd voor propere handen en proper materiaal. De weerstand van jonge vogels is laag en een infectie is snel opgelopen.
- Gebruik aangemaakte pap direct. Warm geen afgekoelde pap terug op.
- Wees voorzichtig met het vastpakken van de babyvogel. Verkeerd of te hard vastpakken kan ervoor zorgen dat het vogeltje sterft. Knijp nooit in de krop. Dan stuw je voeding omhoog en kan het diertje stikken.
